ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

 Στις 9 Δεκεμβρίου 1913 κυκλοφόρησε η πρώτη σερραϊκή εφημερίδα μετά την απελευθέρωση της περιοχής και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος, με τίτλο «ΣΕΡΡΑΙ».  Η εφημερίδα ήταν «εβδομαδιαία, πολιτική, κοινωνιολογική, φιλολογική, δικαστική και των ειδήσεων» και είχε ως διευθυντή τον δικηγόρο Δ.Σ. Παπαντωνίου και διαχειριστή τον Β.Σ. Παπαντωνίου.  Αποτελούνταν από τέσσερις σελίδες, είχε διαστάσεις 37x45 εκ. και η τιμή κάθε φύλλου ήταν πέντε λεπτά. 

Στις 8 Νοεμβρίου 1913, οι Σερραίοι, αντιμετωπίζοντας τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης και καταστροφές στην πόλη τους μετά την απελευθέρωση, συγκεντρώθηκαν στο μέγαρο του Διοικητηρίου. Σκοπός τους ήταν η εκλογή μιας επιτροπής που θα αναλάμβανε τη διαχείριση των ζητημάτων αποκατάστασης, τον καθορισμό οικοπέδων και την επίλυση οικονομικών θεμάτων. Η επιτροπή που εξελέγη είχε ως επίτιμο πρόεδρο τον Πρόξενο Σερρών και Νομάρχη Ευγένιο Καβαλιεράτο και περιλάμβανε εξέχοντα μέλη της τοπικής κοινωνίας: τους προέδρους Γκίνη και Χατζιστογιάννη, τον γραμματέα Πολυμέρου και μέλη όπως τους Σχοινά, Μόσχο, Μαρούλη, Αζαρία, τον Τούρκο Δήμαρχο Ακήλ - Μπέη, καθώς και τους Ταβτζή Εφένδη, Φερίτ Μπέη, Τριανταφύλλου και Ζαγκαρόλα. Αυτή η επιτροπή θα αναλάμβανε σημαντικά καθήκοντα για την ανασυγκρότηση της πόλης, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των κατοίκων και τις προκλήσεις της εποχής.  Φυσικά τα μέλη της επιτροπής είχαν ήδη φροντίσει να ζητήσουν αποζημιώσεις για τις δικές τους ζημιές, τις οποίες έλαβαν αδ...

Το ταξίδι του Βουλγάρου τσάρου στη Θεσσαλονίκη. Κατά τη διέλευσή του από τις Σέρρες, ο τσάρος Φερδινάνδος συναντά τον Δολοφόνο Βούλγαρο ηγέτη Νίκολοφ, γνωστό στους Βούλγαρους ως "βασιλιά του βουνού Ροδόπη" 1913-01-11 . 

Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 3/10/1913, Σελίδα: 3 Στις 2 Οκτωβρίου 1913, ο Βασιλιάς της Ελλάδος Κωνσταντίνος Α΄ επισκέφτηκε τα Σέρρας Η εφημερίδα έγραψε: Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΣΤΙΣ ΣΕΡΡΕΣ: ΑΠΕΡΙΓΡΑΠΤΟΣ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΩΣΗ "ΝΑ ΜΑΣ ΖΗΣΕΙΣ ΚΟΥΜΠΑΡΕ!" ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ Η πόλη των Σερρών γιορτάζει όπως εχθές. Τα καταστήματα είναι κλειστά και στολισμένα με γαλάζιες κορδέλες. Ο στρατός, σε δύο σειρές, κατέλαβε τον δρόμο που οδηγεί από τα ανατολικά μέχρι το Πεδίον του Άρεως. Ολόκληρη η πόλη συγκεντρώθηκε στον χώρο της επιθεώρησης, όπου ο Βασιλιάς έφτασε στις 10 το πρωί. Με την άφιξη της Α.Μ., η φρουρά παρουσίασε όπλα, και οι γυναίκες έρριχναν λουλούδια στον Βασιλιά ενώ ζητωκραυγές αντηχούσαν δυνατά. Ο Βασιλιάς συνοδευόταν από τους στρατηγούς Δούσμανη, Μεταξά και Καλλάρη, τους επιτελάρχες Βιβίδου και Ζυμβρακάκη και τον ταξίαρχο Δελλαπόρτα του μηχανικού. Η άφιξη στο Πεδίο του Άρεως Η Α.Μ. κατέβηκε από το αυτοκίνητο και ανέβηκε στο άλογο του διοικητή Μπεγκουκαίου, αφού πρώτα χαιρέτισε τους παρευρισκό...

Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 2/10/1913, Σελίδα: 3 Τη 1η Οκτωβρίου 1913 ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α  από την Ηράκλεια φτάνει στις Σέρρες μέσο Σιδηροκάστρου Η εφημερίδα Σκριπ έγραψε: Ανακοινώθηκαν χθες νέες λεπτομέρειες της περιοδείας της Α.Μ. του Βασιλιά. Έτσι, έγινε γνωστό ότι ο Βασιλιάς δέχθηκε σε ακρόαση τον Αρχιραβίνο Θεσσαλονίκης, ο οποίος είπε στον Βασιλιά: «Έχω την τιμή και την ευχαρίστηση να παρουσιαστώ ενώπιον της Υμετέρας Μεγαλειότητας ως εξερχόμενος μόλις από το ναό, όπου όλοι προσευχηθήκαμε για τη μακροημέρευση της Υμετέρας Μεγαλειότητας». Ο Αρχιραβίνος διαβεβαίωσε τον Βασιλιά για την νομιμοφροσύνη των Ισραηλιτών. «Σε όλον τον κόσμο», είπε ο Αρχιραβίνος, «οι Ισραηλίτες, σύμφωνα με τις διατάξεις της θρησκείας μας, είναι πιστοί υπήκοοι των χωρών στις οποίες διαμένουν και υπερασπίζονται πάντα τις χώρες αυτές με το αίμα τους». Ο Βασιλιάς εξέφρασε την ευχαρίστησή του και δήλωσε ότι δεν θα επιτρέψει ποτέ να αποδοθούν σε μέρος των υπηκόων του εγκλήματα θρησκευτικά. Πρόσθεσε ...

Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, Φύλλο: 10/9/1913, Σελίδα: 1. Η επίσκεψη του πρόξενου της Αυστρίας στην Θεσσαλονίκη στα ερείπια του Αυστριακού προξενείου στα Σέρρας, από την εφημερίδα Μακεδονία στις 10 Σεπτεμβρίου 1913: Η εφημερίδα έγραψε: Ο πρόξενος της Αυστρίας στη Θεσσαλονίκη, επισκεπτόμενος τα ερείπια του Αυστριακού προξενείου στις Σέρρες, το οποίο καταστράφηκε όταν πυρπολήθηκε..(Η επίσκεψη είναι προηγούμενης ημέρας) Ο ἐν Θεσσαλονίκη πρόξενος τῆς Αὐστρίας ἐπισκεπτόμενος τὰ ἐρείπια τοῦ Αὐστριακού προ ξενείου τῶν Σερρών, τὸ ὁποῖον κατέστρεψαν πυρπολήσαντες 

Το γράμμα που έστειλε ο Έλληνας στρατιώτης από τις Σέρρες στις 15 Αυγούστου 1913, αποτελεί μια ζωντανή μαρτυρία των τραγικών συνεπειών που είχε υποστεί η πόλη μετά την καταστροφή της κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Ο στρατιώτης, μέσα από την επιστολή του, περιγράφει με συγκλονιστική απλότητα την κατάσταση των Σερρών, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι το εναπομείναν τμήμα της πόλης μετά την καταστροφή δεν μπορεί καν να ονομαστεί πόλη. Αυτή η φράση αντικατοπτρίζει τη βαθιά απογοήτευση και θλίψη του στρατιώτη, καθώς η πόλη είχε καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς, κυρίως από τις πυρκαγιές και τις εχθροπραξίες που σημειώθηκαν κατά τον Β' Βαλκανικό Πόλεμο, όταν οι βουλγαρικές δυνάμεις, κατά την αποχώρησή τους, προέβησαν σε εκτεταμένες καταστροφές. Το γράμμα αυτό αποτελεί σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο που αποτυπώνει την απελπιστική κατάσταση στην οποία βρέθηκαν οι Σέρρες εκείνη την περίοδο. Ο στρατιώτης έγραψε "... Περί Σερρών δεν γράφω τίποτα, διότι το εναπομείναν μετά την καταστρο...

Στις 30 Ιουλίου  1913, οι κάτοικοι του Μελενίκου συγκάλεσαν ένα μεγάλο συμβούλιο και πήραν την κρίσιμη απόφαση να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα, μιας και το Μελένικο πέρασε σε βουλγάρικα χέρια με την συνθήκη του Βουκουρεστίου της 28 Ιουλίου 1913.

Φωτογραφία των αντιπροσωπειών στη διάσκεψη ειρήνης. Συνθήκη Βουκουρεστίου, παραχώρηση Μοναστηρίου και Μελένικου, 28 Ιουλίου 1913 Το Μελένικο απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό (λόχο εθελοντών) στις 30 Ιουνίου του 1913, προελαύνοντας για την Κρέσνα. Οι κάτοικοι παραδόθηκαν σε ξέφρενο πανηγύρι, ανοίγοντας τα περίφημα κρασιά τους για τον ελληνικό στρατό. Η απόφαση του Συνεδρίου του Βουκουρεστίου που επιδίκαζε το Μελένικο και το Πετρίτσι στη Βουλγαρία, ελήφθη στις 28 Ιουλίου του 1913. Οι Μελενίκιοι έμαθαν την απόφαση την επομένη και αποφάσισαν με γενική συνέλευση των κατοίκων, στις 30 Ιουλίου του 1913, να ακολουθήσουν τον ελληνικό στρατό και να εγκαταλείψουν για πάντα την πατρίδα τους. Το ίδιο αποφάσισαν και όλοι σχεδόν οι κάτοικοι των ελληνικών χωριών, του Πετριτσίου και του Σταρτσόβου. Αντιπρόσωποι των κατοίκων επισκέφτηκαν το στρατηγείο του ελληνικού στρατού στο Λιβούνοβο, όπου βρισκόταν και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Η αναχώρηση των κατοίκων θα διευκολυνόταν από το Γενικό Στρατηγείο ...

Φωτό αρχείου Στις 26 Ιουλίου 1913, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επισκέφθηκε την Τζουμαγιά (Ηράκλεια) όπου οι κάτοικοι τον υποδέχθηκαν ενθουσιωδώς..

Κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου, η πόλη των Σερρών βίωσε μια από τις πιο τραγικές στιγμές της ιστορίας της, όπως καταγράφηκε και από έναν ακόμη ξένο δημοσιογράφο τον R. Larco, απεσταλμένο της εφημερίδας Corriere de la Sera. Τα γεγονότα που περιγράφονται στην ανταπόκρισή του αποκαλύπτουν τη βία και την καταστροφή που υπέστη η πόλη από τις βουλγαρικές δυνάμεις στην εφημερίδας στις 18 Ιουλίου 1913.  Corriere de la Sera «... Οι Βούλγαροι διέτρεχαν τας οδούς φέροντες μεθ' εαυτών δοχεία βενζίνης και πετρελαίου βρέχοντες και ραντίζοντες τας οικίας έθετον ακολούθως πυρ. Αυτός ο αρχηγός της χωροφυλακής εθεάθη περιφερόμενος ανά την πόλιν και μεταδίδων το πυρ. Αι Σέρραι ήσαν πλουσία πόλις, έχουσα 30 χιλιάδες κατοίκων. Τώρα είναι σωρός ερειπίων». Ήταν η δεύτερη συνεχόμενη αναφορά της εφημερίδας μετά από αυτήν της 17 Ιουλίου 1913 για τις σφαγές στο Σιδηρόκαστρο. Πηγή https://archivio.corriere.it

  Ανακοίνωση για την αναγνώριση 4 θυμάτων των Βουλγάρων από τα Σέρρας, στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ στις 27 Ιουλίου 1913 (Φύλλο: 27/7/1913, Σελίδα: 5) "Στις 6 Ιουλίου, ανατολικά της γέφυρας Γκογκοβίτσας βρέθηκαν επτά πτώματα, από τα οποία τα τέσσερα αναγνωρίστηκαν από αξιωματικούς της Ταξιαρχίας ως ανήκοντα στον γιατρό των Σερρών Χρυσάνθη, στον διευθυντή του υποκαταστήματος της Τράπεζας της Ανατολής Σερρών Σταμούλη, στον γυμνασιάρχη Σερρών Παπαπαύλου και στον φαρμακοποιό Σερρών Φωκά. Τα πτώματα έφεραν πολλές πληγές από λόγχες και σφαίρες. Το σώμα του φαρμακοποιού Φωκά έφερε σημεία βιασμού. Ο Ταξίαρχος ανέφερε αυτά στο Γενικό Στρατηγείο σε απάντηση ερωτήματος του υπουργείου. Ταξίαρχος ιππικού ΖΑΧΑΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ" Τὴν 6 Ιουλίου ἀνατολικῶς τῆς γεφύρας Γκογκοβίτσης εὐν ρέθησαν ἑπτὰ πτώματα ἐκ τῶν ὁποίων τὰ τέσσαρα ἀνεγνωμέν σθησαν παρ' ἀξιωματικῶν τῆς Ταξιαρχίας ὡς ἀνήκοντα εἰς τὸν ἰατρὸν ἐν Σερρών Χρυσάν φην, εἰς τὸν διευθυντὴν τοῦ ὑπο καταστήματος τῆς Τραπέζης τῆς ᾿Ανατολῆς Σερρών Στα μ...

Στις 17 Ιουλίου 1913, πραγματοποιήθηκε συλλαλητήριο στη Νιγρίτα. Ήταν επιβλητικό και πολυπληθές συλλαλητήριο όπως αναφέρει η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ στις 24 Ιουλίου 1913 (Φύλλο: 24/7/1913, Σελίδα: 5) και έγινε προς διαμαρτυρία κατά των βιαιοπραγιών και των αγριοτήτων των Βουλγάρων.  Η εφημερίδα Μακεδονία στις 23 Ιουλίου 1913 (Φύλλο: 23/7/1913, Σελίδα: 2) έγραψε: «ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΣΤΗ ΝΙΓΡΙΤΑ Στη Νιγρίτα πραγματοποιήθηκε εντυπωσιακό συλλαλητήριο, όπου ο κύριος Ιωάννης Β΄ Ιωαννίδης με μακροσύρτο τρόπο ανέφερε όλες τις βάρβαρες πράξεις των Βουλγάρων στη Μακεδονία από το 1880 και μετά, που δεν έχουν αντιστοιχία στην ιστορία. Αναγνωρίστηκε ένα ψήφισμα, το οποίο εγκρίθηκε ομόφωνα.» ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟΝ ΕΝ ΝΙΓΡΙΤΗ "Εν Νιγρίκῃ ἐγένετο ἐπιβλη-· τικὸν συλλαλητήριον εἰς ὁ ἀ·φοῦ, ὁ κύριος Ἰωάννης Β.΄ Ιωαννίδης διὰ μακρῶν ἀνέππω· ξε πάσας τὰς ἀπὸ τοῦ 1880 · καὶ ἐντεῦθεν θηριωδίας τῶν Βουλγάρων ἐν Μακεδονία, δι ·μοίας τῶν ὁποίων οὐθεμία πε · λὲς τῆς ἱστορίας ἀναφέρει, ἀ- · νεγνώσθη ψήφισμα, όπερ παμ- ψηφεί · ἐγέ...

Καραβάνι από καμήλες στα Σέρρας, 1913. Επεξεργασμένη φωτογραφία. Καραβάνι από καμήλες στα Σέρρας, 1913

Πλατεία Κρόνιου Σερρών, 1913. Επεξεργασμένη φωτογραφία. Πλατεία Κρόνιου Σερρών, 1913 Το σιντριβάνι καταστράφυκε από τους Βούλγαρους κατά τον Β' Βαλκανικό πόλεμο.

Η κατάληψη της Κρέσνας ήταν μια σημαντική στρατιωτική σύγκρουση κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου, που έλαβε χώρα από τις 8 έως τις 11 Ιουλίου 1913. Η μάχη διεξήχθη στα στενά της Κρέσνας, τα οποία βρίσκονται προς βορρά της κοιλάδας των Σερρών, ανάμεσα στα βουνά Όρβηλος και Βλάχιτζα, με τον ποταμό Στρυμόνα να περνάει ανάμεσά τους. Μετά το κάψιμο της πόλης των Σερρών, ο Βουλγαρικός στρατός ανασυντάχθηκε σε θέση άμυνας στα στενά της Κρέσνας, προσπαθώντας να ανακόψει την προέλαση του Ελληνικού στρατού. Παράλληλα, ο Ελληνικός στρατός αντιμετώπιζε τον κίνδυνο της απομόνωσης λόγω της αποχώρησης των Σέρβων από τις επιχειρήσεις. Ο στρατηγός Δούσμανης σχολίασε για την κατάσταση: «Ο κίνδυνος της απομονώσεως του ελληνικού στρατηγείου ήταν μέγας αλλά ο κίνδυνος της εγκαταλείψεως της διώξεως του στρατού ήτο επίσης μέγας και μεγαλύτερος». Παρά τις δυσκολίες, οι Έλληνες προήλασαν και κατάφεραν να νικήσουν στη μάχη, εξασφαλίζοντας την προέλασή τους και τη νίκη τους στον Β' Βαλκανικό Πό...