Μακεδονομάχοι του Σώματος Τζουμαγιάς, με τις χαρακτηριστικές στολές τους. Πρώτος από δεξιά ο Ιάκωβος Ι Καφταντζής, μέλος της μυστικής πολιτοφυλακής, ο γνωστός κατόπιν φαρμακοποιός της Ηράκλειας και των Σερρών, φωτογραφία του 1908 Η  έκθεση της 28ης Μαΐου 1908 του Μητροπολίτη Μελενίκου Αιμηλιανού Δάγγουλα περιγράφει τις βουλγαρικές βιαιότητες σε βάρος του ελληνικού πληθυσμού στην περιοχή της Μακεδονίας.  "...βούλγαροι αντάρται μετά χωρικών οπλισμένων αγνώστου αριθμού, εισβαλόντες, περί την 6ην ώραν της ημέρας τουρκιστί, εν τω Μετοχίω της εν Άθω ιεράς μονής Ιβήρων, παρά το Μελένικον, εφόνευσαν διά πολυκρότων τον ιερέα του Μετοχίου παπά Μελέτιον, ηλικίας 35 ετών εκ Τενέδου καταγόμενον, την υπηρέτριαν, ηλικίας 65-70 ετών Ελένην Πασπαλούδη καλουμένην, την εγγονήν αυτής 8 - 10 ετών επίσης Ελένην, και μίαν εργάτιδα, βαρβάραν καλουμένην, βλαστολογούσαν εν τη αμπέλω του μετοχίου και ένεκα της επικειμένης κατά την ώραν εκείνην βροχής εισελθούσαν εν αυτώ". "...Βούλγαροι αντάρται με...

Παύλου τὸ ῥῆμα καὶ μεταστὰς Ἀνδρέας Ἡμεῖς γε μωροὶ διὰ Χριστὸν κεκράγει. Ὀγδοάτῃ εἰκάδι Ἀνδρέας ἔκθανε πυκινόφρων. Ο βίος του Αγίου Ανδρέου συντάχθηκε από τον πρεσβύτερο Νικηφόρο της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, περί τα μέσα του 10ου αιώνος μ.Χ. (956 - 959 μ.Χ.), επί βασιλείας του Κωνσταντίνου Ζ' Πορφυρογέννητου. Ο Άγιος Ανδρέας, ο διά Χριστόν σαλός, καταγόταν από την Σκυθία και έζησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Λέοντος ΣΤ' του Σοφού (886 - 912 μ.Χ.). Από παιδική ηλικία είχε πουληθεί ως δούλος σε κάποιον πρωτοσπαθάριο και στρατηλάτη της Ανατολής, ονομαζόμενο Θεόγνωστο, άνδρα ενάρετο και ευσεβή, ο οποίος τόσο αγάπησε τον μικρό Ανδρέα, ώστε τον μεταχειρίστηκε ως υιό του, φροντίζοντας για την επιμελή και θεοσεβή μόρφωση αυτού. Τον Ανδρέα είλκυαν περισσότερο από κάθε άλλο τα ιερά γράμματα και ιδιαίτερα οι Βίοι και τα Μαρτύρια των αγωνιστών της Χριστιανικής πίστεως. Τέτοιος δε υπήρξε ο ζήλος του προς αυτά, ώστε αποκλήθηκε «σαλός» (μωρός), διότι ο ζήλος του αυτός τον ωθούσε...

Ἑλικωνὶς τμηθεῖσα τὴν κάραν ξίφει Οὐχ Ἑλικῶνα, ἀλλ' Ἐδὲμ τρυφὴν ἔχει. Η Αγία Ελικωνίδα έζησε στα χρόνια του βασιλιά Γορδιανού του Γ’, στα μέσα του 3ου μ.Χ. αιώνα (238 – 244 μ.Χ.). Ήταν Θεσσαλονικιά αλλά μετακόμισε στην Κόρινθο, όπου καταγγέλθηκε σαν χριστιανή στον άρχοντα Περίνιο. Μάταια αυτός προσπάθησε να την αποσπάσει από τη χριστιανική πίστη. Εκείνη έμενε σταθερή και φώναζε ότι είναι χριστιανή. Εξοργισμένος τότε ο Περίνιος την έβρισε χυδαία και της ξύρισε το κεφάλι.  Η Ελικωνίδα χαμογελώντας απάντησε: «Σείς, έπαρχε, θεωρείτε άνθρωπο κυρίως το σώμα, και την ομορφιά του, νομίζετε ότι είναι η κυριότερη ανθρώπινη αρετή, και πάνω σ’ αυτή τη βάση στηρίζετε την ταπεινή και πρόσκαιρη ευτυχία σας. Αλλά για μας τους χριστιανούς, το επίγειο σώμα είναι όπως και το ρούχο.  Αυτό κάποια μέρα θα παλιώσει και θα πεταχτεί. Επομένως ό,τι και αν κάνεις το φθαρτό σώμα μου δεν θα με ενοχλήσει, διότι δεν θα καταφέρεις να βλάψεις, με τη χάρη του Θεού, το σώμα της ψυχής μου, όπου εμείς οι χριστιαν...

Ὡς εὐτυχῶς σὺ εὐτύχησας τρισμάκαρ! Θείας τετευχώς, Εὐτυχές, κληρουχίας, Εἰκάδι ὀγδοάτῃ Εὐτυχέα ἔνθεν ἄειραν. Είναι άγνωστο από που καταγόταν και πότε άθλησε ο Άγιος Ιερομάρτυς Ευτύχιος. Αναδείχθηκε σε Επίσκοπο Μελιτηνής, όμως λόγω της Χριστιανικής δράσεώς του συνελήφθη, αρνήθηκε δε να θυσιάσει στα είδωλα, και μετά από πολλά βασανιστήρια ρίχθηκε στο νερό, όπου βρήκε μαρτυρικό θάνατο. Ο Σωφρόνιος Εύστρατιάδης στο Αγιολόγιο του, ισχυρίζεται ότι εσφαλμένα γράφεται Ευτυχής και μάλιστα επίσκοπος Μελιτηνής και ότι το σωστό είναι Ευτύχιος μάρτυς και όχι επίσκοπος. Λειτουργικά κείμενα Ἀπολυτίκιον  Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ. Ὡς εὐτυχήσας ἀρετῶν ταῖς ἰδέαις, τῆς τῶν Μαρτύρων εὐκληρίας μετέσχες, Ἱερομάρτυς ἔνδοξε παμμάκαρ Εὐτυχές· σὺ γὰρ τῷ Θεῷ ἡμῶν, καθαρῶς ὑπουργήσας, αἵμασιν ἐφοίνιξας, τὴν ἁγίαν στολήν σου· μεθ’ ἧς Χριστῷ καὶ νῦν ἱερουργῶν, ἀεὶ δυσώπει, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. Έτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Καὶ τρόπων μέτοχος, καὶ θρόνων διάδοχος, τῶν Ἀποστόλων γενόμενος, τὴν πρᾶξιν εὗρες θ...