ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Στις 30 Οκτωβρίου 1993, πραγματοποιήθηκαν θρησκευτικές εκδηλώσεις διάρκειας δύο ημερών για τα επίσημα εγκαίνια της λειτουργίας του παλιού Μητροπολιτικού Ναού των Αγίων Θεοδώρων Σερρών ως προσκυνηματικού χώρου. Η παλαιότερη μνεία στον ναό γίνεται τον 12ο αιώνα, αλλά η αρχική του ανοικοδόμηση τοποθετείται τον 5ο με 6ο αιώνα. Ο ναός ανακαινίστηκε πολλές φορές, η τελευταία την περίοδο την περίοδο 1928-1935. Ο ναός ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με υπερυψωμένο κεντρικό κλίτος. Στο εσωτερικό του υπήρχε μεγάλο ψηφιδωτό της βυζαντινής εποχής, από το οποίο σήμερα σώζεται μόνο η μορφή του Αποστόλου Ανδρέα. Από το 1993 στο ναό στεγάζεται το Μουσείο της Παλαιάς Μητρόπολης Σερρών και ο ναός λειτουργεί ως προσκυνηματικός. Το Μουσείο της Παλαιάς Μητρόπολης Σερρών ιδρύθηκε με αφορμή την επαναλειτουργία του βυζαντινού ναού των Αγίων Θεοδώρων (Παλαιά Μητρόπολη) ως προσκυνηματικού ναού. Θεωρήθηκε τότε σκόπιμο να εκτεθούν σε κάποιο χώρο και τα βυζαντινά γλυπτά που προέρχονται από τ...

Στις 30 Οκτωβρίου 1971 απεβίωσε ο Νατάλης Εμμ. Πέτροβιτς, γεννημένος το 1899 στις Σέρρες, μέλος μιας αρχοντικής οικογένειας της περιοχής. Στην επαγγελματική του σταδιοδρομία ξεχώρισε ως τραπεζικός στην Εμπορική Τράπεζα, όπου γρήγορα κατέλαβε υψηλόβαθμες θέσεις. Παράλληλα, υπήρξε ο σημαντικότερος λαογράφος των Σερρών, αφιερώνοντας πάνω από σαράντα χρόνια στη συλλογή και καταγραφή των τοπικών ηθών και εθίμων. Το έργο του «Μελέται μεσαιωνικής ιστορίας των Σερρών», με το δεύτερο μέρος «Λαογραφικά σύμμεικτα των Σερρών», αποτελεί σημαντική πηγή για τους μελετητές της περιοχής. Επιπλέον, εξέδωσε τα έργα «Σερραϊκά μελετήματα», «Αμφίπολις η Μακεδόνων Πρώτη» και ένα σχετικό με τη «Διάλεκτο των Σερρών», τα οποία δημοσιεύτηκαν κυρίως στη σειρά «Σερραϊκά Χρονικά», με την οποία συνεργάστηκε στενά. Ήταν ενεργό μέλος της «Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Σερρών Μελενίκου» και δημοσίευσε ποιήματα και διηγήματα σε εφημερίδες και περιοδικά, πάντα με πηγή έμπνευσης την ιδιαίτερη πατρίδα του, «Τα Σέρρας...

Στις 30 Οκτωβρίου 1938, πραγματοποιήθηκε ρεσιτάλ τραγουδιού στο "Κρόνιον" των Σερρών,  στις 11 π.μ., με τον συμπολίτη καλλιτέχνη Θεόδωρο Γκότση, βαρύτονο, και τη συνεργασία της Ελένης Πασχαλίδου, σοπράνο. Αυτή η εκδήλωση προσέφερε στο κοινό την ευκαιρία να απολαύσει μια εξαιρετική μουσική εμπειρία, ενσωματώνοντας τη δημιουργική τέχνη των δύο καλλιτεχνών.

Εφημερίδα Η Πρόοδος Σερρών, 1 Νοεμβρίου 1934 Στις 30 Οκτωβρίου 1934, ο πρώην δήμαρχος Σερρών Δ. Μενύχτας συνελήφθη και πάλι, μαζί με τρεις εργαζόμενους, με την κατηγορία ότι διένειμαν προκηρύξεις που καλούσαν τους εργάτες και τους αγρότες σε συλλαλητήριο διαμαρτυρίας για την παράνομη παύση του. Παράλληλα, «για τα μάτια», συνελήφθησαν και δύο μαθητές γυμνασίου, ο Κ. Χατζηστογιάννης και ο Κ. Θεμελίδης, επειδή έκαναν έρανο «υπέρ των κομμουνιστικών νεολαιών». Εφημερίδα Η Πρόοδος Σερρών, 1 Νοεμβρίου 1934 Εφημερίδα Η Πρόοδος Σερρών, 1 Νοεμβρίου 1934

Στις 30 Οκτωβρίου 1932, το "Πάνθεον" στις Σέρρες άνοιξε τις πόρτες του με πανηγυρική ατμόσφαιρα, προβάλλοντας την ταινία "Paramount on Parade" (Ερωτική παρέλαση). Η ταινία προβλήθηκε για δύο εβδομάδες σε μια νέα αίθουσα, η οποία διέθετε εξαιρετικό ήχο και άνετα καθίσματα, προσφέροντας μια ευχάριστη εμπειρία στους θεατές. Paramount on Parade, είναι μια αμερικανική ταινία ρεβεγιόν του 1930 που περιλαμβάνει αστέρες, η οποία κυκλοφόρησε από την Paramount Pictures. Η ταινία σκηνοθετήθηκε από διάφορους σκηνοθέτες, όπως οι Edmund Goulding, Dorothy Arzner, Ernst Lubitsch, Rowland V. Lee, A. Edward Sutherland, Lothar Mendes, Otto Brower, Edwin H. Knopf, Frank Tuttle και Victor Schertzinger, όλοι υπό την εποπτεία της παραγωγής από την τραγουδίστρια, ηθοποιό και στιχουργό Elsie Janis. Μεταξύ των πρωταγωνιστών ήταν οι Jean Arthur, Richard Arlen, Clara Bow, Evelyn Brent, Charles "Buddy" Rogers, Jack Oakie, Helen Kane, Maurice Chevalier, Nancy Carroll, George Bancroft, ...

Εφημερίδα Εμπρός, Στις 30 Οκτωβρίου 1927, ο αρχηγός του Λαϊκού κόμματος Παναγής Τσαλδάρης και μίλησε στους οπαδούς του στις 10 η ώρα το πρωί στο "Πάνθεον" των Σερρών. Ο Τσαλδάρης είχε φτάσει στην πόλη των Σερρών από την προηγούμενη ημέρα .

Στις 30 Οκτωβρίου 1922, η εφημερίδα «Νίκη» έκανε την εμφάνισή της στις Σέρρες, ως δισέλιδη έκδοση φιλελεύθερων αρχών. Κυκλοφορούσε κάθε Τετάρτη και Κυριακή και είχε μέγεθος 40Χ27 εκ. Διευθυντής της ήταν ο Νίκος Χ. Κυρπίδης, ενώ η τιμή του φύλλου οριζόταν στα 30 λεπτά. Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι η «Νίκη» τύπωνε τα φύλλα της σε ιδιόκτητο τυπογραφείο, το οποίο διαφήμιζε στη δεύτερη σελίδα της, αναφέροντας το ως το μοναδικό καλλιτεχνικό τυπογραφείο «Νικ. Κυρπίδου και Σίας» στις Σέρρες. 

 Πρὸς τὴν κάμινον θαρσύνει τοὺς ἐννέα, Θείου πόθου κάμινος ἐκκεκαυμένη. Οι Άγιοι Εννέα Μάρτυρες μαρτύρησαν δια πυρός. Ίσως είναι οι ίδιοι μ' αυτούς της 12ης Μαρτίου.

 Ξίφει χεθήτω, κἂν κοτύλη φησὶ μοι, Mανουήλ, πέφυκεν αἵματος μία. Ο Άγιος Μανουήλ μαρτύρησε δια ξίφους. Ίσως είναι ο ίδιος μ' αυτόν της 26ης Μαρτίου.

Eιρκτήν σκοτεινήν Δήμιος κατεκρίθη, Γνους Xριστόν εξάγοντα φως από σκότους. Ο Άγιος αυτός Μάρτυς, που δεν γνωρίζουμε το όνομά του, ήταν στο πρότερό του βίο δήμιος. Γνώρισε τον Χριστό, ομολόγησε το Όνομά Του και τελειώθηκε μαρτυρικά αφού τον έκλεισαν σε βρωμερή απομόνωση, και πέθανε μάλλον από ασφυξία. Η μνήμη του Αγίου Δημίου του μάρτυρα επαναλαμβάνεται στις 25 Μαρτίου.

 Oργά κατοίσαι (ήτοι να κατεβάση) την σπάθην Δομετίου, O δεινόν ούτος εισορών σπαθηφόρος. Ο Άγιος Δομέτιος μαρτύρησε δια ξίφους.

 Eις τον Aλέξανδρον και Kρονίωνα. Σὺν Ἀλεξάνδρῳ τῆς τιτάνου τὸ ζέον, Φέρει Κρονίων, υἱὸν οὐ σέβων Κρόνου. Eις τον Iουλιανόν και Mακάριον. Ἰουλιανὸς καὶ Μακάριος ξίφει, Ζωὴν ἐφεῦρον τὴν μακαριωτάτην. Eις τους δεκατρείς. Οὐ πῦρ ἀναφθέν, οὐ ξίφος θηχθέν, Λόγε, Δὶς πέντε καὶ τρεῖς ἄνδρας ἐκ σοῦ χωρίσει. Μαρτύρησαν όλοι στα χρόνια του βασιλιά Δεκίου το 250 μ.Χ., στην Αλεξάνδρεια. Οι δύο πρώτοι θανατώθηκαν, μετά από σκληρά βασανιστήρια, αφού έχυσαν επάνω τους βρασμένη ασβέστη. Οι δε επόμενοι δύο, αφού και αυτοί βασανίστηκαν απάνθρωπα, στο τέλος τους αποκεφάλισαν. Από τους άλλους 13 μάρτυρες, άλλους έκαψαν ζωντανούς και άλλους αποκεφάλισαν.

Χριστοῦ τὸν εὔνουν Μαρκιανὸν οἰκέτην, Διὰ βρόχου κτείνουσιν οἱ Χριστοκτόνοι. Ο Άγιος ιερομάρτυρας Μαρκιανός χειροτονήθηκε επίσκοπος από τον Απόστολο Πέτρο και στάλθηκε στις Συρακούσες της Σικελίας. Εκεί ο Άγιος με την προσευχή του κατέστρεψε τους ναούς των ειδώλων. Και δεν έκανε μόνο αυτό, πραγματοποίησε πολλά θαύματα, με αποτέλεσμα να πιστέψουν πολλοί ειδωλολάτρες. Όμως την παρρησία του Αγίου δεν μπορούσαν να την υποφέρουν οι φθονεροί και χριστοκτόνοι Ιουδαίοι και τον θανάτωσαν με βίαιο θάνατο. Κατά την παράδοση, ο Μαρκιανός ήταν ο πρώτος επίσκοπος των Συρακουσών και μαθητής του αποστόλου Πέτρου. Θεωρείται ο πρώτος επίσκοπος της Δύσης, καθώς έφτασε στη Σικελία ενώ ο απόστολος βρισκόταν ακόμα στην Αντιόχεια. Οι πηγές για τον Μαρκιανό θεωρούνται όψιμες, καθώς εμφανίζονται μόνο από την Βυζαντινή περίοδο (7ος αιώνας) και μετά. Ένα Κοντάκιο και ένας Εγκώμιος αποτελούν τις πρώτες δύο αγιογραφίες για τον άγιο, αλλά ο εγκωμιαστικός χαρακτήρας αυτών των κειμένων δυσχεραίνει τη διάκριση των αλη...

Οι Όσιοι Στέφανος και Θεόκτιστος ήταν γιοί του Βασιλιά των Σέρβων Στεφάνου Α' και εγγονοί του Αγίου Στεφάνου (βλέπε 24 Σεπτεμβρίου). Ο Όσιος Θεόκτιστος αφού κυβέρνησε για μικρό χρονικό διάστημα, παραιτήθηκε από το θρόνο της Σερβίας και ασκήτεψε στο Σρέμ μέχρι την κοίμηση του το 1316 μ.Χ. Εργάστηκε σκληρά για να επαναφέρει στην ορθή πίστη τους αιρετικούς Βογόμιλους. Ο νεώτερος αδελφός του Όσιος Στέφανος κυβέρνησε την Σερβία από το 1275 έως το θάνατο του το 1320 μ.Χ. και προστάτεψε τους Χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες. Έχτισε πάνω από 40 Εκκλησίες και βοήθησε στην ανέγερση νέων μοναστηριών. Η Οσία Ελένη, ήταν η μητέρα των Οσίων Στεφάνου και Θεόκτιστου. Έζησε θεοφιλώς και εργάστηκε σκληρά για την ανέγερση νέων μοναστηριών. Κοιμήθηκε το 1306 μ.Χ.

Η μνήμη της τιμάται στην Ελλαδική Εκκλησία, στις 30 Οκτωβρίου, σύμφωνα με σχετική Απόφαση (έτος 2000 μ.Χ.) της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ στη Δυτική Εκκλησία τιμάται στις 9 Φεβρουαρίου και μάλιστα θεωρείται ως προστάτιδα των οδοντιάτρων (μέχρι το έτος 1967 μ.Χ., την τιμούσαν και στον Ελλαδικό χώρο, οι οδοντίατροι, ως προστάτιδά τους. Έκτοτε καθιέρωσαν ως προστάτη τους τον Άγιο Αντίπα, Επίσκοπο Περγάμου - βλέπε 11 Απριλίου). Η Αγία Απολλωνία μαρτύρησε στην Αλεξάνδρεια, λίγο πριν να ξεσπάσει ο διωγμός επί Δεκίου (248 – 249 μ.Χ.). Αναφέροντας ο ιστορικός Ευσέβιος (ο Καισαρείας) επιστολή του Αγίου Διονυσίου Αλεξανδρείας (βλέπε 3 Οκτωβρίου) για τα γεγονότα που προηγήθηκαν του διωγμού του Δεκίου στην Αλεξάνδρεια, μνημονεύει την Αγία Απολλωνία, «τήν θαυμασιωτάτην πρεσβῡτιν παρθένον», η οποία έπεσε αυτοβούλως στην πυρά. Το σχετικό απόσπασμα αναφέρει: «Ἀλλά καί τήν θαυμασιωτάτην τότε παρθένον πρεσβῡτιν Ἀπολλωνίαν διαλαβόντες, τούς μέν ỏδόντας ἃπαντας κόπτοντες τάς σιαγόνας έξήλασαν,πυράν δέ νήσ...

Ο Όσιος Θεράπων του Λυθροδόντα ήρθε μαζί με την ομάδα των «Τριακοσίων» προσφύγων από την Παλαιστίνη κατά τους διωγμούς που έγιναν κατά τον Ζ' αιώνα από τους μουσουλμάνους Άραβες. Αφού έζησε και εδιδάχθη στην έρημο της Παλαιστίνης τον μοναχισμό, τον ασκητισμό, την προσευχή, την ταπείνωση, την αγρυπνία και την εγκράτεια, όταν ήρθε στην χριστιανική Κύπρο, ψάχνοντας τόπο επιτήδιο για άσκηση, βρήκε τον κατάλληλο, και δίπλα σε αυτόν νερό, κοντά στο χωριό Λυθροδόντας, της επαρχίας Λευκωσίας. Στον ερημικό εκείνο τόπο του Λυθροδόντα, ο Όσιος Θεράπων, μετά από πολλούς πνευματικούς αγώνες, αξιώθηκε από τον Θεό να λάβει το χάρισμα της θαυματουργίας. Οι πιστοί της γύρω περιοχής προσέτρεχαν κοντά του για να θεραπευτούν από διάφορες αρρώστιες, αλλά και για να πάρουν και την ορθή χριστιανική διδασκαλία για τη ψυχική τους ωφέλεια. Όταν ο Όσιος αποδήμησεν εις Κύριον, το σώμα του τάφηκε εκεί στον τόπο της άσκησής του από τους πιστούς ή από τους μαθητές του. Από θαύμα Θεού, μετά από πολλούς αιώνες, αν...

Eις τον Tέρτιον. Yπογραφεύς συ των λόγων των του Παύλου, Eγώ δε σος Tέρτιε συγγραφεύς νέος Eις τον Mάρκον. Yπηρέτην σε των Aποστόλων έγνων, Αλλ’ αύθις οίδα και συνεργάτην Mάρκε. Eις τον Iησούν. Eυρών Iησούν Iησούς σωτηρίαν, Σωτήρ εδείχθη τοις άλλοις φερωνύμως. Eις τον Aρτεμάν. Δόξης μετέσχεν Aρτεμάς της των νόων, Tον νουν φυλάξας άρτιον τω Kυρίω. Ο Τέρτιος έγινε δεύτερος επίσκοπος Ικονίου μετά τον Σωσίπατρο. Έγραψε δε και την προς Ρωμαίους Επιστολή του Αποστόλου Παύλου, καθώς ο ίδιος μαρτυρεί (Ρωμ. ιστ' 22). Ο Μάρκος, ανεψιός του Βαρνάβα, έγινε επίσκοπος Απολλωνιάδας και με το Ευαγγελικό του κήρυγμα εξολόθρευσε το σέβας των ειδώλων. (Κολασ. Δ' 10). Ο Ιούστος (ή Ιησούς) έγινε επίσκοπος Ελευθερούπολης και με τα λόγια του και τα θαύματα του, είλκυσε στην αλήθεια του Ευαγγελίου τους εκεί άπιστους. Ο Αρτεμάς, τέλος, έγινε επίσκοπος στα Λύστρα, και σαν δόκιμος υπηρέτης του Χριστού διέλυσε στον τόπο αυτόν την πλάνη των δαιμόνων.

Eις τον Kλεόπαν. Oυχ’ ως το πριν βλέπει σε Kλεόπας Λόγε, Αλλά τρανώς νυν, εντρυφά σου τη θέα. Eις τον Iωσήφ. Eν Πατριάρχαις Iωσήφ λάμψας μέγα, Συν Πατριάρχαις ουρανόν σκηνήν έχει. Ο Κλεόπας ήταν ένας από τους 70 μαθητές του Κυρίου. Γι' αυτόν βλέπε στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιον κδ’ 19-27. Ο Κλεόπας, έλαβε και αυτός κατά την ήμερα της Πεντηκοστής τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και πέρασε τη ζωή του κοπιάζοντας για το Ευαγγέλιο. Ο Ιωσήφ έζησε τον 13ο αιώνα μ.Χ.. Έγινε Ιερομόναχος μετά τον θάνατο της συζύγου του και διαδέχτηκε στον Πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης τον Γερμανό Γ' το 1268 μ.Χ. Το 1275 μ.Χ. υπέβαλε την παραίτησή του, διότι ο βασιλιάς Μιχαήλ, είχε υπογράψει χωρίς τη θέληση κλήρου και λαού, στη Λυών της Γαλλίας, την ένωση της Ανατολικής και της παπικής Εκκλησίας. Στις 31 Οκτωβρίου 1282 μ.Χ. επανήλθε στον θρόνο και έκανε πολλές και κοπιαστικές περιοδείες για να αποκαταστήσει την Ορθόδοξη εκκλησιαστική τάξη. Όμως, τον Μάρτιο του 1283 μ.Χ., εξουθενωμένος από τους κόπ...

Τὴν Εὐτροπίαν οἷα νύμφην λαμπάδες, Προὔπεμπον οἴκῳ τοῦ νοητοῦ Νυμφίου. Η Αγία Ευτροπία ήταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και μάταια ο έπαρχος Απελλιανός προσπαθούσε να διεγείρει την ψυχή της Ευτροπίας στις ορμές της ζωής των ανέσεων, των τέρψεων και των ηδονών, που υποσχόταν σ' αυτή αν ήθελε ν' αρνηθεί τον Χριστό. Τέρψη, ηδονή και άνεση για μένα είναι, έλεγε η Ευτροπία, το να ζω κατά τα χριστιανικά παραγγέλματα. Εμάς ελκύουν η εγκράτεια, η λιτότητα, οι κακοπάθειες και οι θλίψεις για τους άλλους, η δε μεγαλύτερη των ηδονών είναι ο θάνατος για το Χριστό. Και αυτό το απέδειξε η μάρτυς και με έργα. Ούτε φυλακή, ούτε σιδερένια νύχια και αναμμένες λαμπάδες πτόησαν ή πίκραναν την ψυχή της. Τα λόγια της εξακολουθούσαν θαρραλέα και ηρωικά, το δε κεφάλι της βάφηκε με το αίμα της. Και το κεφάλι εκείνο, που με τέτοιο τρόπο έπεσε, ήταν το τιμιότερο από κάθε άλλο κεφάλι στολισμένο με διαμάντια και στέμματα βασιλικά

 Συγκαρτερεῖ σοι Ζηνόβιε τὸ ξίφος, Ἡ καρτερόφρων, κἂν γυνή, Ζηνοβία. Τμήθη Ζηνοβίῃ καὶ ἀδελφεὸς ἐν τριακοστῇ. Οι Άγιοι Ζηνόβιος και Ζηνοβία έζησαν και μαρτύρησαν την εποχή του Διοκλητιανού. Τα δύο αδέρφια κατάγονταν από τις Αίγες της Κιλικίας και προέρχονταν από οικογένεια πλούσια και ευσεβή. Ο Ζηνόβιος ήταν ιατρός και εξασκούσε την επιστήμη του αφιλοκερδώς. Τα δύο αδέρφια ασκούσαν μεγάλο φιλανθρωπικό έργο και αυτό προκάλεσε την οργή των ειδωλολατρών και συγκεκριμένα του ηγεμόνα Λυσία, ο οποίος διέταξε τη σύλληψη του Ζηνόβιου. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του προσήλθε οικειοθελώς στις αρχές και η αδερφή του η Ζηνοβία με την επιθυμία να συμμαρτυρήσει με τον αδελφό της. Και οι δύο θανατώθηκαν με αποκεφαλισμό κατόπιν βασανιστηρίων το 285 μ.Χ. Σημείωση: Κατ, άλλη εκδοχή ο Ζηνόβιος μαρτύρησε επί Διοκλητιανού. Γεννήθηκε από γονείς ευσεβείς τον Ζηνόδοτο και τη Θέκλα, και πως, όταν μεγάλωσε έγινε επίσκοπος Αιγών, επιτελώντας πολλά θαύματα. Λειτουργικά κείμενα Ἀπολυτίκιον  Ἦχος δ’. Τ...