Η Μάχη του Περιθεωρίου, 7 Ιουλίου 1345
Αναστασιούπολη - Περιθεώριο, Αμαξάδες, Δυτική Θράκη, Ροδόπη, Ελλάδα. Η Μάχη του Περιθεωρίου έγινε στις 7 Ιουλίου 1345 μεταξύ των δυνάμεων του Μομιτζίλου ή Μομτζίλου, ενός ημιανεξάρτητου ηγέτη στα βουνά της Ροδόπης και των συνασπισμένων Βυζαντινών και Οθωμανικών δυνάμεων του Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνού και του Ουμούρ Μπέη από το εμιράτο του Αϊδινίου. Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στα τείχη της πόλης Περιθεώριον, νοτιοανατολικά της Ξάνθης (δίπλα στο σημερινό χωριό Αμαξάδες) και η μάχη εξελίχθηκε σε νίκη των συνασπισμένων δυνάμεων και τον θάνατο του Μομιτζίλου στη μάχη. Μετά τη μάχη του Περιθεωρίου ο Ιωάννης Καντακουζηνός πρότεινε στη σύζυγο του Μομτζίλου είτε να παραμείνει στη «χώρα των Ρωμαίων», την Ξάνθεια, είτε να γυρίσει στη Μοισία (τη Βουλγαρία), όπου και τελ Ο Μομτσίλο ή Μομιτζίλος ή Μομιτίλας, ήταν Βούλγαρος ληστής (Γρηγοράς: λῃστρικόν εκ μειρακίου) που είχε εκδιωχθεί από τη Βουλγαρία και είχε υπηρετήσει ως μισθοφόρος στο Βυζαντινό στρατό τα χρόνια του Ανδρόνικου Γ’. Στον δεύτερο ε